ศาลเจ้าพ่อเทพารักษ์ นครสวรรค์

ศาลเจ้าพ่อเทพารักษ์ – เจ้าแม่ทับทิม
ตั้งอยู่บนถนนสายนครสวรรค์ - ชุมแสง ริมฝั่งขวา (ฝั่งตะวันออก) ของแม่น้ำเจ้าพระยาตรงบริเวณที่มีแม่น้ำสองสี สี่สายมารวมกันเรียกว่า ปากน้ำโผล่ หรือปากน้ำโพ ตัวศาลตั้งอยู่บริเวณต้นแม่น้ำเจ้าพระยาผั่งแม่น้ำน่าน ซึ่งเป็นจุดชมต้นแม่น้ำเจ้าพระยา เมื่อมองจากฝั่งตลาดปากน้ำโพจะดูโดดเด่นและสวยงามมาก ถ้ายืนอยู่ที่ท่าน้ำหน้าศาลเจ้าจะมองเห็นแหลมยม อันเป็นจุดบรรจบของแม่น้ำปิง และแม่น้ำน่าน รวมถึงสีของแม่น้ำที่แตกต่างกันอย่างชัดเจนสามารถเดินทางโดยทางเรือรับจ้าง ข้ามจากหน้าตลาดปากน้ำโพ ไปลงที่ท่าเรือหน้าศาลเจ้าได้ หรือเดินทางโดยรถยนต์ไปตามถนนสายนครสวรรค์ - ชุมแสง ประมาณ 2.5 กม แยกซ้ายไปอีก 1 ก.ม. ก็จะถึงตัวศาลเจ้าฯ

จากจารึกดังกล่าวสันนิษฐานได้ว่า ศาลเจ้าพ่อเทพารักษ์-เจ้าแม่ทับทิม (แควใหญ่) ต้องสร้างก่อนปี พ.ศ. 2413 แน่นอน ดังนั้นจึงอาจกล่าวได้ว่า ศาลนี้มีอายุกว่า 130 ปีเพราะกว่าจะมีชื่อเสียงและเป็นที่เคารพนับถือจำเป็นต้องใช้เวลา ผู้ถวายระฆังเป็นคนต่างถิ่นจากประเทศจีน ซึ่งสมัยนั้นการคมนาคมลำบาก ไม่สะดวกรวดเร็ว ดังนั้นการสื่อสารความศักดิ์สิทธิ์ปากต่อปาก จนผู้ถวายระฆังรับรู้มากราบไหว้และความสำเร็จสมหวังจนนำระฆังมาถวายต้องใช้ เวลาในอีกหลายปี

ศาลเจ้าพ่อเทพารักษ์-เจ้าแม่ทับทิม (แควใหญ่)แห่งนี้มีอายุกว่า 130 ปีจริงหรือ

ศาลเจ้าพ่อเทพารักษ์-เจ้าแม่ทับทิม (แควใหญ่) แห่งนี้มีอายุกว่า 130 ปีจริง แม้สถาปัตยกรรมที่เห็นปัจจุบันจะเป็นแบบเรียบง่าย และมีความเป็นครึ่งตึกครึ่งไม้ แต่ประวัติความเป็นมา นอกจากข้อมูลบนระฆังโบราณ ยังมีคำบอกเล้าของผู้อาวุโสซึ่งอายุ 80 ปี ที่ได้รับบอกเล่าต่อกันมา และภาพถ่ายเท่าที่ยังสามารถรวบรวมทำให้เชื่อได้ว่า ศาลเจ้าพ่อแควใหญ่ หรือศาลเจ้าพ่อเทพารักษ์ ปัจจุบันเดิมเป็นศาลไม้ตั้งอยู่ริมตลิ่ง บริเวณต้นแม่น้ำเจ้าพระยาเป็นแหลมยื่นออกไป

เนื่องจากบริเวณที่ตั้งศาลเดิมนั้น เป็นวังน้ำวนทำให้ตลิ่งถูกน้ำเซาะพังทีละน้อย สภาพศาลก็ทรุดโทรม ชาวบ้านผู้มีจิตศรัทธาจึงร่วมใจบริจาคสร้างศาลใหม่ จากป้ายไม้กลางศาลเขียนเป็นภาษาจีนไว้ว่า โควกงเมี้ยวบอกว่าสร้างศาลใหม่ระบุปี ค.ศ. 1909 ตรงกับ พ.ศ.1909 และการสร้างศาลใหม่ครั้งนั้นยังได้รวมศาลเจ้าพ่อกวนอูที่ตั้งอยู่ทางใต้ บริเวณใกล้เคียง ซึ่งศาลเจ้าพ่อเทพารักษ์ได้รับภาระช่วยเหลือด้านการเงินให้กับศาลเจ้าพ่อกวน อูปีละ 200 บาท การรวมศาลเข้าด้วยกันใช้งบประมาณสร้างใหม่เป็นเงิน 3,500 บาท มีผู้รับเหมาเป็นชาวชุมแสง โดยใช้ไม้เก่าที่มีสภาพดี จากหลักฐานที่แผ่นป้ายไม้บนผนังศาล ระบุรายชื่อผู้มีจิตศรัทธาและระบุปีที่สร้างศาลตรงกับ ค.ศ. 1911 (พ.ศ. 2454 ) ทำให้พอสันนิษฐานได้ว่า ศาลถูกรื้อสร้างใหม่อีกครั้ง จากคำบอกเล่าและภาพถ่ายล่าสุด พบว่าศาลเก่าเป็นเรือนไม้ใต้ถุนสูง พื้นต่างระดับ เมื่อผู้มีจิตศรัทธาเข้ามากราบไหว้มักเดินสะดุดล้มอยู่เนืองๆ นอกจากพื้นเดิมเป็นไม้ ไม่ได้ขัดคุณเสรีสวัสดิ์ เกิดจิตศรัทธาที่จะขัดพื้นให้เรียบและลงแลคเกอร์โคบุ่น เห็นจึงเกิดศรัทธาร่วม ทั้งสองได้สมทบทุนและแรงกายทำการขัดพื้นศาลเจ้าร่วมกัน จึงพบว่าศาลเจ้านั้นผุมาก เมื่อคุณนายสุรีย์ เดชอุดม มาไหว้เจ้า จึงบอกเชิญชวนให้บริจาคทรัพย์

เพื่อบูรณะ คุณนายสุรีย์ขอให้เปลี่ยนพื้นเป็นไม้แดง ขนาด 8 นิ้วX1 ½ นิ้วและปรับพื้นให้เสมอกัน เมื่อบูรณะจึงพบว่านก็พัง จึงทำการซ่อมแซมและเปลี่ยนใหม่ส่วนตัวฝาผนังและหลังคายังคงสภาพเดิม

ปี พ.ศ.2512 คณะกรรมการบริหารศาลเจ้าพ่อเทพารักษ์-เจ้าแม่ทับทิม(แควใหญ่)พิจารณาเห็นว่า ประชาชนทุกชาติทุกภาษา ทั้งในจังหวัดและต่างจังหวัด เดินทางกราบไหว้องค์เทพเจ้าเพิ่มมากขึ้น จนศาลคับแคบ จึงทำการต่อเติมด้านหน้าเป็นห้องโถงมีระเบียงยื่นพ้นชายคา ตรงกลางมีบันไดปูนทอดลงพื้นล่าง ระเบียงด้านขาวมือ(ยื่นหันหน้าเข้าศาล)มีแท่นบูชาเทพยดาฟ้าดิน โดยมีน้ำเต้าไฟสูงตระหง่านได้ระดับสำหรับเผากระดาษเงินกระดาษทองบูชาระเบียง ด้านซ้ายมือเป็นห้องโล่งกว้างเสมอกับด้านขวา ใช้เป็นที่ประกอบพิธีไหว้ในวาระสำคัญๆ เช่น พิธีทิ้งกระจาด

บนหลังศาลสันกลางประดับด้วยมังกรคู่ชูลูกแก้ว สันหลังคาที่หลั่นลงมาทั้งสองข้างประดับด้วยหงส์ ปลายสันหลังคาเป็นมังกรหัวหงาย สวยงามตระการตา ใช้ชายตาตรงกลางเขียนชื่อศาลด้วยซ้ายมือ (หันหน้าเข้าศาล)เขียนเมตตาปราณี ด้านขวาเขียนว่า สุจริต ยุติธรรม ปีพ.ศ. 2525 คณะกรรมการได้ขออนุญาตองค์เทพเจ้าเพื่อต่อเติมอาคารด้านหลังบริเวณทั้งตั้ง แท่นประทับองค์เทพเจ้าและที่ตั้งโต๊ะวางของเซ่นไหว้ เพื่อขยายพื้นที่ศาลให้กว้างสำหรับรองรับผู้มีจิตศรัทธามากราบไหว้เชื่อมต่อ กับศาลเดิมที่เป็นไม้ใต้ถุนสูงอย่างกลมกลืน ปีพ.ศ. 2543 ซึ่งเป็นปีมังกรทอง ชาวจีนถือเป็นสิริมงคล คณะกรรมการได้พิจารณาเห็นว่าตัวอาคาร และสีเศร้าหมอง มังกรและหงส์บนหลงคาศาลชำรุด ควรทำการบูรณปฏิสังขรณ์ครั้งใหญ่ เพื่อธำรงศาลศักดิ์สิทธ์ให้เป็นโบราณสถาน ศูนย์รวมใจของชาวจังหวัดนครสวรรค์ และจังหวัดใกล้เคียงสืบต่อไป จึงจดพิธีบวงสรวง ขออนุญาตจากองค์เทพเจ้าเพื่อทำการบูรณะ ซึ่งในครั้งนั้นจำเป็นต้องอัญเชิญองค์เทพเจ้าลงจากแท่นที่ประทับ อันเชิญดวงทิพย์วิญญาณเสด็จสู่สวรรค์ จึงจะอนุญาตให้ช่างขึ้นหลังคาศาลทำการบูรณะตามกำหนดการที่องค์เทพเจ้าแจ้ง เพื่อทำการบูรณะระหว่าง 3 กรกฎาคม ถึง 19 ตุลาคม 2543 จากนั้นคณะกรรมการจะต้องจัดพิธีบวงสรวงองค์เทพเจ้า จัดพิธีเปลี่ยนเครื่องทรงและอัญเชิญเทพเจ้าเสด็จประทับในองค์บูชา ซึ่งเปลี่ยนเครื่องทรงและทำพิธีลุยไฟ เพื่อสร้างศรัทธาในองค์เทพเจ้า ก่อนอัญเชิญขึ้นประทับ ญ แท่นที่ประทับในวันที่ 21 ตุลาคม 2543 จะเห็นได้ว่าศาลเจ้าศักดิ์สิทธิ์แห่งนี้มิได้กระทำการบูรณะซ่อมแซมได้ตาม ความต้องการของคณะกรรมการ ดังนั้นการทำนุบำรุงศาลศักดิ์สิทธิ์แห่งนี้จึงถือเป็นบุญกุศลที่คณะกรรมการ ชุดแล้วชุดเล่า ได้ถือเป็นภารกิจสำคัญสืบต่อกันมาด้วยความเสียสละทุ่มเท.

ข้อมูลเพื่อการเดินทางไปศาลเจ้าพ่อเทพารักษ์-เจ้าแม่ทับทิม
ใช้ เส้นทางสายนครสวรรค์ - ชุมแสง หมายเลข 225 ระยะห่างจากตัวเมืองประามณ 3 กิโลเมตร ศาลจะตั้งอยู่ทางซ้ายมือ หรือใช้บริการเรือข้ามฟากจากตลาดบริเวณหน้าเขื่อน มีเรือบริการตั้งแต่ 05.00 - 19.00 น.

• ก่อนหน้า
• ต่อไป