เขาสมอแครง พิษณุโลก

เขาสมอแครง
เขาสมอแครง ตั้งอยู่ที่ ต.วังทอง อ.วังทอง ห่างจากที่ว่าการอำเภอประมาณ ๓ กม. จากตัวเมืองพิษณุโลก ไปตามสาย พิษณุโลก-หล่มสัก ประมาณ ๑๔ กม. เขานี้มีความสูง ๒๐๐ เมตร ด้านซ้ายมือ จะมองเห็นทิวเขาขนาดเล็ก อยู่ริมทางบนเขา มีสระน้ำ เรียกว่าสระสองพี่น้อง น้ำในสระนี้ใช้ได้ตลอดปี ด้วยเหตุนี้ คนโบราณ จึงได้ไป สร้างวัดไว้ถึง ๗ วัด บัดนี้เป็นวัดร้างไปแล้ว คงเหลือแต่ วัดพระพุทธบาทเขาสมอแครง ตั้งอยู่เชิงเขา ด้านตะวันออก เดิมเป็นวัดร้าง เพิ่งจะมีพระสงฆ์มาจำพรรษา เมื่อ พ.ศ. ๒๔๙๖ ในบริเวณวัด มีรอย พระพุทธบาทจำลอง และบนเขาด้านตะวันตก ของวัด มีรอยพระบาทตะแคง ติดกับหน้าผา ทางวัดมี งานนมัสการ พระพุทธบาท ในกลางเดือน ๓ ทุกปี ส่วนอีกวัดหนึ่งที่น่าสนใจมาก คือ วัดเจดีย์ยอดด้วน มีพระเจดีย์ใหญ่ ตั้งอยู่ตรงยอดเขา ซึ่งเป็นบริเวณที่สูงที่สุด ยอดพระเจดีย์หัก จึงเรียกว่า วัดเจดีย์ยอด ด้วน สันนิษฐานว่า สร้างราวสมัยพระมหาธรรมราชา (ลิไท) และซ่อมแซม ในสมัยสมเด็จพระบรมไตรโลกนารถ จากนั้น ได้มีการบูรณะต่อมา อีกหลายครั้ง ในสมัยอยุธยา

ประวัติความเป็นมา
หลักฐานพงศาวดารและตำนานกล่าวว่า แหล่งโบราณคดีเขาสมอแครงเป็นชุมชนโบราณตั้งแต่สมัยพุทธกาล ส่วนหลักฐานโบราณคดีพบว่าเป็นชุมชนเก่าแก่ร่วมสมัยทวาราวดี ลพบุรี สุโขทัย และอยุธยา

ลักษณะทั่วไป
เขาสมอแครงเป็นภูเขาลูกเดียว ตั้งตามแนวเหนือ-ใต้ มีความสูงวัดจากระดับน้ำทะเลประมาณ ๓๐เมตร ด้านใต้มีบันไดและทางรถยนต์ขึ้นไปจนถึงยอดเขา ซึ่งมีความลาดชันประมาณ ๖๐ องศา บนภูเขามีวัดโบราณประมาณ ๗ วัด ตั้งเรียงรายในป่ามีไม้เบญจพรรณ จำพวกเต็งรัง ตะแบก ฯลฯ ส่วนรอบ ๆ เขาสมอแครงพบร่องรอยชุมชนโบราณและวัดโบราณหลายแห่ง กระจัดกระจายอยู่ทั่วไป

หลักฐานที่พบ
พบหลักฐานโบราณสถานและโบราณวัตถุสำคัญดังนี้

๑. หลักฐานเอกสารกล่าวว่า สมเด็จพระสัมมาสัมพุทธเจ้าได้เสด็จไปฉันจังหันใต้ต้นสมอ ณ บริเวณเขาสมอแครง และองค์เจดีย์บนเขาสมอแครงยังเป็นที่บรรจุพระธาตุของพระอรหันต์ทั้งสอง คือ พระอุบาลีเถระและพระศิริมานนท์เถระ

๒. บนเขาสมอแครง เดิมมีวัดโบราณมากถึง ๗ วัด แต่ปัจจุบันเหลือ ๔ วัด คือ วัดตระพังนาค วัดสระสองพี่น้อง (เป็นวัดที่สมเด็จพระนเรศวรมหาราชทรงสร้างไว้) วัดพระพุทธบาท และวัดร้างบนยอดเขาสมอแครง และองค์เจดีย์บนเขาสมอแครง หรือวัดเจดีย์ยอดด้วน เป็นวัดเก่าแก่สมัยสุโขทัย ได้มีการบูรณปฏิสังขรณ์หลายครั้ง

๓. พบหลักฐานโบราณวัตถุสำคัญบนเขาสมอแครง เช่น พระพุทธรูป พระเครื่อง รอยพระพุทธบาทเครื่องถ้วย สระน้ำโบราณ ศิลปะสมัยทวาราวดี สุโขทัย อยุธยา

• ก่อนหน้า
• ต่อไป