7 ประวัติ อื่นๆ นครปฐม

ประวัติ อื่นๆ จังหวัดนครปฐม

สัญลักษณ์ประจำจังหวัด
รูปพระปฐมเจดีย์มีมงกุฎอยู่ที่กลางองค์พระเจดีย์

ความหมาย
เจดีย์หมายถึงองค์พระปฐมเจดีย์ที่พระโสณะและพระอุตระได้ สร้างขึ้น แต่เติมแล้วสร้างครอบให้ใหญ่ขึ้นดังปัจจุบัน

มงกุฎ หมายถึง สัญลักษณ์ของพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าอยู่หัว ผู้ทรงอุปภัมภ์สร้างองค์พระปฐมเจดีย์ต่อเติมให้สูงใหญ่สง่างามตามที่ปรากฎอยู่ในปัจจุบัน

คำขวัญ
ส้มโอหวาน ข้าวสารขาว ลูกสาวงาม ข้าวหลามหวานมัน สนามจันทร์งามล้น พุทธมณฑลคู่ธานี พระปฐมเจดีย์เสียดฟ้า


เมืองนครปฐมเดิมตั้งอยู่ริมทะเลเคยเป็นเมืองเก่าแห่งหนึ่ง ซึ่งเจริญรุ่งเรืองมากในสมัยทวาราวดีเพราะเป็นราชธานีที่สำคัญ มีหลักฐานเชื่อว่าศาสนาพุทธและอารยธรรมจากประเทศอินเดียวเผยแพร่เข้ามาที่นครปฐมเป็นแหล่งแรก โดยสันนิษฐานจากองค์พระปฐมเจดีย์และซากโบราณวัตถุต่าง ๆ ที่ค้นพบที่จังหวัดนครปฐม นครปฐมจึงเป็น

ศูนย์กลางของความเจริญ มีชนชาติต่าง ๆ อพยพเข้ามาตั้งถิ่นฐานอยู่เป็นจำนวนมาก ต่อมาเกิดความแห้งแล้วขึ้นในเมืองนครปฐม เพราะกระแสน้ำที่ไหลผ่านตัวเมืองเปลี่ยนเส้นทาง ประชาชนจึงอพยพไปตั้งหลักแหล่งอยู่ริมน้ำ และสร้างเมืองใหม่ขึ้นชื่อว่า "นครชัยศรี" หรือ "ศิริชัย" นครปฐมจึงกลายเป็นเมืองร้างมาหลายร้อยปี จนกระทั่งในสมัยพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ขณะที่ยังทรงผนวชได้เสด็จธุดงค์ไปพบพระปฐมเจดีย์และ ทรงเห็นว่าเป็นเจดีย์องค์ใหญ่ไม่มีที่ไหนจะเทียบเท่า

จังหวัดนครปฐมตั้งอยู่ในบริเวณที่ราบลุ่มภาคกลาง ห่างจากกรุงเทพฯ 58 กม. เมืองนครปฐมเดิมตั้งอยู่ริมทะเล เป็นเมืองเก่าแก่ที่สุดแห่งหนึ่งของไทย นครปฐมมีความเจริญมาในสมัยทวาราวดี เพราะเป็นเมืองราชธานีที่สำคัญเป็นแหล่งอารยธรรมในสมัยนั้นที่เผยแพร่เข้ามาจากประเทศอินเดียก็เข้ามาที่นครปฐมเป็นแหล่งแรกรวมทั้งพุทธศาสนา นครปฐมจึงเป็นศูนย์กลางของความเจริญ มีชนชาติต่าง ๆ อพยพเข้ามาตั้งถิ่นฐานอยู่เป็นจำนวนมาก ต่อมาเกิดความแห้งแล้งขึ้นในเมืองนครปฐม เพราะกระแสน้ำที่ไหลผ่านตัว

เมืองเปลี่ยนเส้นทางประชาชนจึงอพยพไปตั้งหลักแหล่งอยู่ริมน้ำ และสร้างเมืองใหม่ขึ้นชื่อ “นครชัยศรี” หรือ “ศิริชัย” นครปฐมจึงกลายเป็นเมืองร้างมาหลายร้อยปี จนกระทั่งในสมัยที่พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ขณะที่ยังทรงผนวชอยู่ได้เสด็จธุดงค์ไปพบพระปฐมเจดีย์เข้า ทรงเห็นว่าเป็นเจดีย์องค์ใหญ่ ไม่มีที่ไหนจะเทียบเท่าจึงได้ถวายพระพรพระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว ขอให้ทรงปฎิสังขรณ์ไว้เป็นเครื่องเชิดชูพระเกียรติ แต่พระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัวไม่ทรงโปรดดำรัสว่าเป็นของอยู่ในป่ารก จะปฎิสังขรณ์ขึ้นก็ดูจะไม่ได้ประโยชน์นัก

ครั้งพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวได้ครองราชย์ จึงโปรดฯ ให้ก่อเจดีย์แบบลังกาครอบเจดีย์องค์เดิมไว้ ทรงปฎิสังขรณ์สิ่งต่าง ๆ ในบริเวณองค์พระปฐมเจดีย์ให้มีสภาพดี และโปรดฯ ให้ขุดคลองเจดีย์บูชาเพื่อให้การคมนาคมสะดวกขึ้น ต่อมาถึงรัชกาลที่ 5 ได้เริ่มทำการรถไฟสายใต้ แต่ตอนนั้นเมืองนครปฐมก็ยังเป็นป่ารกอยู่ดี พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว จึงโปรดเกล้าให้ย้ายเมืองจากตำบลท่านา อำเภอนครชัยศรี มาตั้งที่บริเวณพระปฐมเจดีย์เหมือนที่เคยตั้งมาแล้วในสมัยโบราณ เมืองนครปฐมจึงตั้งอยู่ต่อมาจนตราบเท่าทุกวันนี้

ในรัชสมัยของพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยุ่หัว ได้โปรดฯ ให้สร้างพระราชวังขึ้นที่ตำบลสนามจันทร์ เป็นที่เสด็จแปรพระราชฐานและโปรดฯ ให้ตัดถนนเพิ่มขึ้นอีกหลายสาย โปรดฯ ให้สร้างสะพานใหญ่ข้ามคลองเจดีย์บูชาขึ้น ทรงพระราชทานนามว่า “สะพานเจริญศรัทธา” ต่อมาได้โปรดฯ ให้เปลี่ยนชื่อเมืองนครชัยศรีเป็น “นครปฐม” แต่ชื่อมณฑลยังคงเรียกว่า “มณฑลนครชัยศรี” อยู่ จนกระทั่งยุบเลิกในสมัยพระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัว ในปัจจุบันนครชัยศรีมีฐานะเป็นอำเภอหนึ่งขึ้นอยู่กับนครปฐม

นครปฐม เป็นเมืองเก่าแก่ มีความเจริญ มาแต่เมื่อครั้งพระเจ้าอโศกมหาราช แห่งอินเดีย ทรงส่งสมณทูตเดินทางมาเผยแพร่ พระพุทธศาสนา ยังดินแดนสุวรรณภูมิ เมื่อประมาณ พ.ศ. ๓๐๐ ก็ได้มีการสร้างพระปฐมเจดีย์ขึ้นเป็นครั้งแรก นครปฐม ผ่านความเจริญเรื่อยมา หลายยุคหลายสมัย จนกลายเป็นเมืองร้าง

ต่อมาราวพุทธศตวรรษที่ ๑๗ จนมาถึงในสมัยรัตนโกสินทร์ พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวได้โปรดฯ ให้บูรณะพระปฐมเจดีย์ ซึ่งอยู่รกร้างกลางป่า ใช้เวลาถึง ๑๗ ปี มาเสร็จในรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวในปี พ.ศ.๒๔๑๓

ต่อมา ทำให้เกิดชุมชนใหญ่ รอบองค์พระปฐมเจดีย์ พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว โปรดฯให้ย้ายเมืองนครชัยศรี ซึ่งเป็นชุมชนเดิม ที่อยู่ริมฝั่งแม่น้ำนครชัยศรี ไปที่พระปฐมเจดีย์

ในปี พ.ศ.๒๔๔๗ เป็นเมืองนครปฐม และลดฐานะ เมืองนครชัยศรี เป็นอำเภอหนึ่ง ขึ้นกับเมืองนครปฐม

จังหวัดนครปฐม มีเนื้อที่ทั้งสิ้นประมาณ 2,168 ตารางกิโลเมตร หรือ 1,355,204 ไร่ แบ่งการปกครองออกเป็น 7 อำเภอ คืออำเภอเมืองนครปฐม อำเภอพุทธมณฑล อำเภอสามพราน อำเภอนครชัยศรี อำเภอบางเลน อำเภอกำแพงแสนและอำเภอดอนตูม พื้นที่ทั่วไปของจังหวัดนครปฐมเป็นที่ราบลุ่ม ไม่มีภูเขา มีที่ดอนเฉพาะทางตะวันตกเฉียงเหนือของอำเภอเมืองและอำเภอกำแพงแสนเท่านั้น ส่วนที่ราบลุ่มบริเวณลุ่มน้ำท่าจีน (แม่น้ำนครชัยศรี) ได้แก่ ท้องที่อำเภอนครชัยศรี อำเภอสามพราน และอำเภอบางเลน เป็นที่อุดมสมบูรณ์ ประชาชนส่วนใหญ่ประกอบอาชีพเกษตรกรรม การทำสวน ทำไร่ และสวนผลไม้ โดยเฉพาะการปลูกส้มโอ ซึ่งนำชื่อเสียงมาสู่จังหวัดนครปฐมจนได้ชื่อว่าเป็นเมืองส้มโอหวาน

นครปฐมอยู่ห่างจากกรุงเทพฯ ๕๘ กิโลเมตร บนทางหลวงหมายเลข ๔ ถนนเพชรเกษม การคมนาคม สะดวกสบายทั้งทางรถยนต์และรถไฟ มีพื้นที่ ๒,๑๖๘.๓ ตารางกิโลเมตร แบ่งเขตการปกครอง ออกเป็น ๖ อำเภอกับ ๑ กิ่งอำเภอ

เขตการปกครอง
แบ่งเขตการปกครอง ออกเป็น๖ อำเภอกับ ๑ กิ่งอำเภอ ดังนี้
กิ่งอำเภอพุทธมณฑล
อำเภอกำแพงแสน
อำเภอดอนตูม
อำเภอนครชัยศรี
อำเภอบางเลน
อำเภอเมือง
อำเภอสามพราน

อาณาเขตติดต่อ

สภาพเศรษฐกิจและสังคม
รายได้ประชากรส่วนใหญ่มาจากการทำการเกษตรกรรม ค้าขาย การรับจ้าง

พืชเศรษฐกิจที่สำคัญได้แก่ข้าว อ้อย หน่อไม้ฝรั่ง พืชผักต่างๆ และผลไม้นานาชนิด เช่น สัมโอ ขนุน

มะพร้าวชมพู่ ฝรั่ง เป็นต้น การทำปศุสัตว์ ที่นำรายได้หลักมาสู่กสิกร ได้แก่ สุกร เป็ด ไก่ กุ้งก้ามกราม ปลา พื้นฐานทางสังคมโดยทั่วไป ประชาชนมีความสงบสุขมีขนบธรรมเนียมประเพณีวัฒนธรรม

ความเชื่อและการนับถือศาสนาที่สามารถกลมกลืนและอยู่ร่วมกันได้อย่างไม่มีปัญหาขัดแย้งกัน