คุ้มขุนแผน พระนครศรีอยุธยา

คุ้มขุนแผน
เป็นเรือนไทยทรงโบราณมีอยู่ 5 หลัง อยู่ทางทิศใต้ของพระวิหารพระมงคลบพิตรหันหน้าสู่ถนนศรีสรรเพชญ์และถนนป่าตอง ตำบลประตูชัย ชื่อ คุ้มขุนแผนมิได้มุ่งหมายสร้างให้เป็นอนุสรณ์แก่ขุนแผนในวรรณคดีแต่อย่างใด ความประสงค์ที่แท้จริงสร้างไว้เพื่อคนรุ่นหลังได้เห็น และได้ศึกษารูปบ้านไทยในชนบท สมัยโบราณมีรูปทรงอย่างไรเช่น เรือนเอก เรือนโท หอพระ ครัวไฟ

ตั้งอยู่ที่ถนนป่าโทน เป็นตัวอย่างของหมู่เรือนไทยภาคกลาง ในรูปแบบเรือนคหบดีไทยสมัยโบราณ เดิมเป็นจวนสมุหเทศาภิบาล มณฑลกรุงเก่า พลตรีพระเจ้าบรมวงศ์เธอกรมขุนมรุพงศ์สิริพัฒน์ทรงสร้างขึ้นในปีพ.ศ.2437 ที่เกาะลอยบริเวณสะพานเกลือซึ่งอยู่ตรงข้ามกับที่ว่าการมณฑล ต่อมาในราวปีพ.ศ. 2483 ปรีดี พนมยงค์นายรัฐบุรุษอาวุโสได้ย้ายจวนหลังนี้มาสร้างในบริเวณคุกนครบาลเก่าของพระนครศรีอยุธยา พร้อมทั้งสร้างเรือนไทยเพิ่มขึ้นอีกในปี พ.ศ.2499 และให้ชื่อเรือนไทยนี้ว่าคุ้มขุนแผน ซึ่งเชื่อกันว่าขุนแผนเคยต้องโทษอยู่ในคุกแห่งนี้ การเดินทาง หากมาจากกรุงเทพฯ เข้าตัวเมืองอยุธยาแล้วให้ข้ามสะพานสมเด็จพระนเรศวรมหาราชตรงไปจนถึงศาลากลางจังหวัดหลังเดิม จะเห็นสามแยกแล้วเลี้ยวขวาตรงไปไม่ไกลนักจะเห็นคุ้มขุนแผนอยู่ทางซ้ายมือเป็นเรือนไทยทรงโบราณ มีอยู่ 5 หลัง อยู่กลางเกาะทางด้านใต้วิหารพระมงคลบพิตรหันหน้าสู่ถนนศรีสรรเพชญ์ และถนนป่าตอง ในตำบลประตูชัย สร้างไว้เพื่อให้ชนรุ่นหลังได้เห็นและศึกษารูปบ้านไทยในชนบทสมัยโบราณ ทั้งจะเห็นว่าก่อนนั้นจัดบ้านอย่างไร เช่น เรือนเอกเรือนโท หอพระ หอเครื่อง หอนั่ง ครัวไฟ ซึ่งนับวันรูปบ้านไทย โบราณแทบจะหมดไป

• ก่อนหน้า
• ต่อไป